Żywokost lekarski (Symphytum officinale)

Żywokost jest bardzo starym surowcem leczniczym stosowanym od wieków w medycynie ludowej, zwanym kiedyś kosztywarem.

Jego wspaniałe właściwości opisywali: Paracelsus, Lonicersus, Św. Hildegarda.

Jako surowiec fitoterapeutyczny żywokost stosowany był z powodzeniem przez zielarzy, ale gdy urzędnicy dopatrzyli się w nim toksycznych alkaloidów pirozydynowych zostały wycofane preparaty do stosowania wewnętrznego. Można by zadać pytanie dlaczego nie są wycofane inne surowce, które zawierają dużo więcej toksycznych składników? W żywokoście alkaloidów jest niewiele, dodatkowo podczas suszenia żywokost je traci a podczas gotowania i rozdrabniania stają się one nieszkodliwe. Ich ilość w żadnym wypadku nie jest szkodliwa dla organizmu a prozdrowotne właściwości innych składników są nieocenione. Znani zielarze jak dr H. Różański i St. Korżawska są zdania, że ilość szkodliwych alkaloidów po wstępnej obróbce surowca jest śladowa. Ważnymi składnikami żywokostu są: glikozydy fenolowe, kwas krzemowy, saponiny sterydowe, trojterpenoidy, kwas litospermowy, inulina, allantoina. Korzeń żywokostu bogaty jest też w wapń, fosfor, żelazo, kobalt, mangan, witaminy z grupy B, witaminę P i C.

Do użytku wewnętrznego preparaty z żywokostu sprzedawane są w krajach poza Unią Europejską (syropki, herbatki, jako składnik innych preparatów).

No ale skoro jesteśmy w Europie to skupmy się na zewnętrznym zastosowaniu żywokostu.

Kiedy warto sięgnąć po preparaty żywokostowe?

Lista schorzeń jest znacznie dłuższa ale ja wymieniam te, w których jest on najczęściej stosowany:

• Stany zapalne – przyspiesza ziarninowanie, naskórnikowanie, gojenie ran
• Aktywuje procesy odnowy i regeneracji kości i chrząstek, przyspiesza zrastanie złamanych i pękniętych kości, ma zastosowanie w leczeniu złamań otwartych
• Wypryski, stany zapalne skóry, trądzik
• Zmęczenie, cienie pod oczami
• Zapalenie spojówek i białkówki, zespół suchego oka
• Atopowe zapalenie skóry
• Świąd odbytu i zaparcia
• Suchość pochwy, podrażnienia dróg rodnych
• Stany zwyrodnieniowe stawów
• Stany zapalne jamy ustnej
• Odleżyny oparzenia
• Żylaki, hemoroidy, owrzodzenia nóg
• wypadanie włosów, łamliwość i zły stan włosów (rozdwajanie się końcówek)
• bóle nóg nieznanego pochodzenia

Sposoby użycia

Macerat na gorąco: Na 1 kg oczyszczonego, świeżego (najlepiej z zimy) korzenia dodajemy 1 l oleju. Wstawiamy garnek do kąpieli wodnej i podgrzewamy do 75 st.C. Utrzymując tą temperaturę trzymamy na ogniu przez 6 godzin. Odstawiamy na noc i powtarzamy czynnośc przez kolejne 2 dni. Filtrujemy olej i przechowujemy w ciemnych buteleczkach.

Macerat na zimno: W tych samych proporcjach sporządzać macerat. Zalany żywokost odstawić na 3 tygodnie w ciepłe miejsce (może być temperatura pokojowa). Ważne jest aby 2 razy dziennie dobrze potrząsać słoikiem. Olej przecedzamy do ciemnych buteleczek.

Wg mnie mocniejsze działanie ma macerat na gorąco. Sama go stosuję i jest bardzo skuteczny.

Stanowi też bardzo dobrą bazę do innych preparatów.

Domowa maść: Do wykorzystania maści możemy wykorzystać macerat zrobiony wcześniej lub macerować 100 g żywokostu w 50 ml oliwy z oliwek przez 2 tygodnie.

Do rondelka wlać 100 ml oliwy z oliwek, dobrze rozgrzać i wsypać do niej 1 łyżkę rozdrobnionego propolisu. Po 30 sek. zdjąć rondelek z ognia i przefiltrować do innego naczynka. Dodać macerat żywokostowy (50 ml). Jeżeli chcemy mieć rzadszą konsystencję możemy dodać więcej. Dobrze wymieszać. Przechowywać w słoiczku z ciemnego szkła w lodówce. Dla polepszenia wchłanialności można do maści dodać podgrzany smalec gęsi (1 łyżeczka), po czym ucierać aż do momentu zgęstnienia maści.

Maść taka wspaniale natłuszcza skórę, leczy wypryski, trądzik, przyspiesza gojenie ran.

Ocet żywokostowy: Dobrze rozdrobniony korzeń żywokostu zalać octem jabłkowym własnej roboty tak, aby żywokost był dobrze przykryty. Odstawić na 2 tygodnie w ciepłe miejsce. Codziennie wstrząsnąć, po czym przefiltrować.

Ocet zmiękcza zrogowaciałe podeszwy stóp i paznokcie. Warto też nim płukać jamę ustną w przypadku pleśniawek, zajadów, nadżerek, zapaleniu dziąseł. Sprawdza sie też przy obrzęku nóg, stłuczeniach, pocących sie stopach, krwiakach. Wspaniale sprawdza sie też jako płukanka do włosów.

Wywar: Rozdrobniony korzeń zalać wodą tak, by przykryć dobrze surowiec. Gotować na małym ogniu pod przykryciem przez 40 min.

Wywar taki można stosować do okładów, przemywań, nasiadówek oraz wlewów doodbytniczych w przypadku zaparć, hemoroidów, schorzeń narządów rodnych.

Maść – krem: 50 ml maceratu żywokostowego zmieszać z 40 g rozpuszczonego wosku pszczelego. Dodać 1 szklankę oleju rycynowego i 20 kropli olejku lawendowego. Dobrze ukręcić składniki w moździerzu i przełożyć do ciemnych słoiczków. Przechowywać w lodówce.

Preparat jest bardzo dobry na zmiany skórne oraz na twarz na zmarszczki.

Nalewka z żywokostu: Korzenie albo liście żywokostu drobno kroimy i zalewamy wódką żytnią tak, aby dobrze pokryła surowiec. Odstawiamy na 2 tygodnie w ciepłe, nie nasłonecznione miejsce. Codziennie potrząsamy słoikiem. Filtrujemy i stosujemy do nacierania kręgosłupa, stawów, przy bólach reumatycznych. Można też stosowac przy złamaniach kości.

Syrop z żywokostu: Jeżeli będziemy go stosować z umiarem, rozsądnie można go stosować wewnętrznie w przypadku kaszlu, przeziębieniu, zapaleniu oskrzeli, zapaleniu gardła.

2 łyżki sproszkowanego korzenia żywokostu zalewamy szklanką wody i gotujemy na małym ogniu 10 min. Odstawiamy do ostygnięcia i filtrujemy. Dodajemy 100 ml płynnego miodu i sok z cytryny do smaku. Dobrze mieszamy i przechowujemy w chłodnym miejscu w szczelnie zamkniętym słoiczku.

Stosować 2-3 razy dziennie po łyżce.

Liście żywokostu wpaniale nadają się do sałatki tak jak szpinak z czosnkiem.

Z korzenia żywokostu podobno można zrobić bardzo dobre frytki ale osobiście nie sprawdzałam.

Żywokost – korzeń wykazuje synergizm z arniką górską, która również sprzyja gojeniu się ran i pomaga w zrastaniu sie kości.

Liście żywokostu wykazują synergię z kwiatem nagietka, prawoślazu i lawendy.