Nazwa łacińska: Plantago lanceolata
Inne nazwy: Babka koniczyna, języczki polne, babka długolistna
Gatunek/Rodzina: Babkowate
Pochodzenie: Europa i Azja
Występowanie: Babka występuje wszędzie, na pastwiskach, przydrożach, na polach uprawnych, trawnikach.
Wykorzystywana część rośliny: Liście
Substancje biologiczne czynne: Glikozydy iridoidowe, fenyloetanoidowe, flawonoidy, polisacharydy, kwasy fenolokarboksylowe, garbniki, kumaryna, ksantofil.
Zbiór, suszenie: Ziele zbieramy w czasie kwitnienia tzn. od maja do września. Suszyć należy szybko , rozłożone cienką warstwą na papierze w miejscu przewiewnym i zacienionym. Temperatura suszenia nie powinna przekraczać 40 st.C. Trzeba uważać gdyż liście łatwo się zaparzają i tracą wtedy swoje właściwości lecznicze. Trzeba też uważać żeby nie uległy zgnieceniu. Po wysuszeniu przechowujemy ją bez dostępu światła w suchym pomieszczeniu. Ja zazwyczaj trzymam szczelnie zamkniętą w szarej, papierowej torebce.
Wskazania: Zapalenie gardła, oskrzeli, przeziębienia, kaszel, zmiany skórne
Właściwości: Przeciwbakteryjne, przeciwzapalne, immunostymulujące (ale jak twierdzi dr Różański nie do końca – bo hamuje jednocześnie niektóre procesy autoimmunologiczne). Poza tym działa przeciwalergicznie np. przy pyłkowicy. Pomaga również przy biegunkach wynikających z zakażenia bakteryjnego. Można nią leczyć też wszelkie schorzenia skórne i trudno gojące się rany.
Komisja E (monografia nr 223 z 30 listopada 1985 r.) potwierdziła pozytywne działanie babki lancetowatej w w/w schorzeniach. Jej działanie również zostało potwierdzone naukowo.
Przeciwwskazania: Ciąża, karmienie piersią, uczulenie na roślinę.
Możliwe skutki uboczne: Brak
Receptury
Babkę lancetowatą warto połaczyć z korzeniem omanu, skrzypem polnym lub zielem szanty przy leczeniu górnych dróg oddechowych.
Syrop na kaszel:
500 g wypłukanych i osuszonych liści zmielić w maszynce do mięsa i zawiniętą papkę w np. pieluchę tetrową dobrze wycisnąć. Do pozyskania soku można też użyć mechanicznej wyciskarki. Do soku dodać 100 g cukru, 30 g miodu i to wszystko podgrzewać na małym ogniu aż doprowdzimy do wrzenia. Zdjąc z ognia, dodac sok z 1 cytryny i 300 ml czystej wódki. Syrop przelać do ciemnych butelek lub słoiczków. Pić 3-4 łyżeczek dziennie.
Nieżyt jelit, biegunki, stan zapalny przewodu pokarmowego, schorzenia górnych dróg oddechowych, schorzenia skórne, stan zapalny pochwy, spojówek, jamy ustnej – odwar:
1 łyżkę rozdrobnionych liści zalać szklanką wrzącej wody i gotować 5 min. pod przykryciem. Odstawić na 10 min i przecedzić. Pić 2 razy dziennie po 1/2 szklanki. Stosować też to płukania i okładów.
W ten sam sposób wykonany odwar z babki i skrzypu polnego (trochę dłużej trzeba gotować skrzyp) oczyszcza drogi oddechowe, płuca i oskrzela ale należy go pić parę tygodni.
Skaleczenia, otarcia, ukąszenia pszczół, insektów – okłady:
Sprawdzoną metodą ludzi na wsi, pracujących w polu, robotników, w przypadku skaleczeń, urazów było zgniecenie liścia babki tak aż wypuści sok i położenie jej na ranę. Teraz radziłabym najpierw ją umyć. Podobno sprawdza się również wkładana do butów pod stopy u piechurów. Zapobiega bólom nóg i otarciom przy dłuższych wędrówkach. Ale należy ją dośc często zmieniać.
Grypa, przeziębienie, osłabienie – przepis znanego zielarza Zbigniewa T. Nowaka:
1 szklankę suszonych liści babki lancetowatej zalać 1 szklanką wrzącego mleka i pozostawić do zaparzenia na 20 min. Po odcedzeniu dodać 1-2 łyżeczki miodu, najlepiej wielokwiatowego, spadziowego lub lipowego. W razie choroby pić 2-3 razy dziennie. W celu wzmocnienia organizmu pić przed położeniem się do ciepłego łóżka.
Przeziębienie, kaszel, osłabienie – syrop bez alkoholu:
Mode listki umyć i drobno pokroić. Układać je w słoiku w centymetrowe warstwy i polewać rozpuszczonym miodem lub posypywać cukrem. Zapełniony słoik zamknąć i odstawić w chłodne miejsce na 10 dni. Po tym czasie odcisnąć dobrze sok. Przechowywac w lodówce. Stosować 3 razy dziennie po 1-2 łyżeczki.
Regeneracja naskórka, tonizowanie tłustej skóry, trądzik – tonik:
50 g liści babki lancetowatej zalać 1,5 litra wrzącej wody i pozostawić do maceracji na 30 min. Odcedzić i dodać taką samą ilość rozcieńczonej wódki w stosunku 1:1.
Bibliografia:
Grazyna Wasilewska – „Polskie zioła lecznicze i uzdrawiające”
Andrzej Skarżyński – „Zioła czynią cuda”
Zielarnia – „Jak czerpać ze skarbów natury”