Żeń-szeń to bylina z rodziny araliowatych stosowana od ponad 4000 lat w krajach Dalekiego wschodu, głównie w Chinach i Japonii. Obecnie zadomowił się też w krajach Ameryki Północnej. W Europie żeń-szeń zagościł kilkaset lat temu. Nie jest jednak u nas popularną rośliną uprawną, gdyż ma dość duże wymagania klimatyczne.
W medycynie Dalekiego wschodu dzięki niezwykle licznym substancjom aktywnym (ma ich ponad 200) uważany jest za lek niemalże na wszystko. Trudno znaleźć inną roślinę o tak szerokim spektrum działania.
Najważniejszymi składnikami aktywnymi żeń-szenia są:
- ginsenozydy – zwiększają zdolność hemoglobiny do wchłaniania tlenu
- peptydoglukany
- cukry
- witaminy (B1, B2, C, E)
- pierwiastki śladowe (mangan, miedź, kobalt)
- związki mineralne (potas, żelazo, magnez)
Obecnie na rynku jest wiele preparatów z żeń-szenia.
Watro jednak wiedzieć i zapoznać się z jego odmianami. każdy z nich trochę inaczej działa i inne ma zastosowanie.
Odmiany żeń-szenia
Żeń-szeń koreański (Korean Panax ginseng), inaczej czerwony lub prawdziwy – przeznaczony głównie dla mężczyzn gdyż podnosi poziom testosteronu, zwiększa płodność, działa również jako afrodyzjak. Żeń-szeń koreański ma działanie pobudzające, dodaje energii ale jednocześnie działa uspokajająco, redukuje stres i poprawia samopoczucie. Jest więc doskonałym zamiennikiem kawy. Polecany jest również osobom przewlekle chorym i rekonwalescentom. Z tej samej rośliny pozyskiwany jest również żeń-szeń biały poddawany innej formie suszenia i wykazuje słabsze działanie niż czerwony.
Żeń-szeń amerykański (Panax quinquefolius) – podobnie jak inne odmiany redukuje stres, zmniejsza napięcie psychiczne, poprawia pamięć, ale najistotniejszy wpływ ma na układ odpornościowy. Ponad to jest doskonałym przeciwutleniaczem, działa przeciwzapalnie i korzystnie działa na stan zdrowotny całego organizmu.
Żeń-szeń syberyjski – kolczasty (Eleutherococcus senticocus) – Jest doskonałym adaptogenem. Wyciągi z jego korzenia polecane są również dla dzieci mających problemy przystosowawcze, również dla dzieci z autyzmem. Stosowany jest również jako naturalny środek dopingujący psychicznie i fizycznie. Polecany jest również osobom starszym ze względu na działanie poprawiające pamięć i zdolność kojarzenia. Warto go również stosować podczas chemio- i radioterapii gdyż minimalizuje on toksyczne działanie cytostatyków i naświetlań promieniami gamma.
Można spotkać sie również z innymi odmianami jak żeń-szeń – japoński, japoński, brazylijski czy chiński i indyjski.
Bez względu na odmianę, każda z wymienionych działa:
- przeciwzapalnie, przeciwutleniająco, przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo
- immunostymulująco
- antynowotworowo
- stymulująco na układ nerwowy
- wzmacniająco na kondycję psychofizyczną
- leczniczo na układ krążenia – poprawia krążenie, wzmacnia serce, przeciwdziała zakrzepicy, reguluje ciśnienie krwi
- stymulująco na aktywność białych krwinek przez co poprawia odporność
- poprawia filtrację krwi i limfy
- ochronnie na miąższ wątroby i trzustki
- reguluje poziom cukru we krwi
- hamuje proces starzenia się organizmu
- poprawia wygląd skóry i włosów
- zapobiega objawom menopauzy
- działa adaptogennie
Sposoby użycia
Bardzo dobrym sposobem jest żucie korzenia.
Herbatka żeń-szeniowa: 1-2 łyżeczki korzenia ciętego żeń-szenia zalać szklanką gorącej wody (ok 95 st. C.). Odstawić pod przykryciem na 15 min. Pić po 1/2 szklanki dwa razy dziennie.
Jeżeli mamy korzeń w proszku parzymy tak samo ale po ochłodzeniu wypijamy razem z osadem.
Nalewka: korzeń żeń-szenia zmielić i zalać gorącym 40% alkoholem w stosunku 1:3. Odstawić w ciemne miejsce na 2 tygodnie. Przecedzić. Pić po 50 ml 1 raz dziennie, najlepiej rano.
Żeń-szeń bardzo dobrze komponuje się z hibiskusem, miodem i mlekiem.
Przeciwwskazania:
- Ciążą – preparaty przenikają przez łożysko
- Karmienie piersią
- Hemofilia
- Przy chorobach serca i nadciśnieniu warto skonsultować przyjmowanie preparatów z lekarzem lub doświadczonym fitoterapeutą
- Hipoglikemia
- Astma
- Nie wolno żeń-szenia przyjmować z Warfaryną i innymi lekami przeciwzakrzepowymi, lekami hormonalnymi i oddziałującymi na układ nerwowy
- Choroba z gorączką
- Stosowanie żeń-szenia z innymi ziołami stymulującymi organizm należy skonsultować z lekarzem lub doświadczonym fitoterapeutą.
- Wskazane jest ograniczenie picia kawy
- Preparatów nie należy stosować dłużej jak 3 miesiące
Skutki uboczne:
Długie stosowanie silnych dawek może powodować dolegliwości żołądkowe, bezsenność i bóle głowy.