Jarząb pospolity – czyli pospolita jarzębina to krzew lub drzewo dorastające do wysokości 1,5 – 2 m.
Najczęściej używanym surowcem są owoce zawierające glikozydy flawonoidowe, trójterpeny, karotenoidy, witaminę C, cukry, garbniki, pektyny, kwas chinowy, cynamonowy i kawowy.
Ważnym składnikiem jarząbu jest aukuparyna. Jest to substancja onkostatyczna – powstrzymuje rozwój m.in. raka okrężnicy, czerniaka, płuc.
Owoce jarzębiny są bogatym źródłem bioflawonoidów, które uszczelniają i wzmacniają naczynia krwionośne, działają antyseptycznie i przeciwzapalnie. Zawarte w owocach pestki zawierają witaminę B17, która działa przeciwbólowo i wzmacnia układ odpornościowy. W medycynie chińskiej stosuje się ją jako środek przeciwkaszlowy i przciewnowotworowy.
Warto ją spożywac w celu uzupełnienia niedoboru mikroelementów i witamin.
Owoce zbieramy od sierpnia do października. Świeże zawierają trujący kwas parasorbinowy. Należy więc je albo przemrozić albo zagotować.
Niezwykle cenne w fitoterapii są pączki jarzębiny. Zbieramy je od kwietnia do maja. Wykazują działanie onkostatyczne, napotne, przeciwgorączkowe, przeciwcukrzycowe, przeciwzapalne, przeciwalergiczne. Preparaty z pączków warto stosować w celu regulacji wypróżnień, w chorobach z gorączką, cukrzycy, chorobach reumatycznych oraz schorzeniach płuc i oskrzeli a zewnętrznie w przypadku trądziku rózowatego, przebarwień, przy rozszerzonych porach, workach i cieniach pod oczami.
Stosowanie
Z pączków możemy wykonać ocet, napar, tonik i np. wyciąg na winie.
Ocet: 100 g świeżych pączków jarzębiny zalać 1 l octu jabłkowego i pozostawić na 1 miesiąc. Przefiltrować. Ocet jest do użytku wewnętrznego (przy niestrawności 10 ml 2 razy dziennie) i zewnętrznego – dobrze sprawdza się w przypadku ran, oparzeń, ugryzień przez owady, pająki.
Napar do picia: 1 lyżkę rozdrobnionych pączków zalwamy szklanką wrzątku lub mleka. Odstawiamy pod przykryciem na 40 min.
Napar ma zastosowanie przy chorobach z gorączką (warto dodać do niego sok z malin i miód), zewnętrznie można używać do okładów na oczy, przy trądziku i do przemywania skóry przy odczynach zapalnych.
Odwar z owoców: 1-2 łyżki rozdrobnionych owoców zalać szklanką wrzacej wody lub mleka i gotować przez 5 minut po czym odstawić na 30 min. Przecedzić. Pić 1-4 szklanek dziennie podczas choroby. Można dosłodzić miodem. Odwar taki można również wlać do kąpieli. Bardzo poprawia kondycję skóry.
Owoce jarzębiny można też z powodzeniem wykorzystać do robienia wina. Powinny jednak być wcześniej przemrożone. Następnie należy je sparzyć i zagotować aby pozbyć się kwasu sorbowego hamującego fermentację.
Maseczka: Owoce jarzębiny dobrze rozgniatamy na miazgę, dodajemy 1 łyżkę miodu i oliwy. Maseczkę nakładamy na twarz i dekold na 15 min. Zmywamy najpierw letnią a potem zimną wodą.